Contents
Bàn thờ là nơi linh thiêng, tôn nghiêm nhất trong mỗi gia đình, là nơi để con cháu bày tỏ lòng thành kính, biết ơn đến ông bà tổ tiên đã khuất hay đến những đấng thần, phật bề trên và cầu mong sự bình an, hạnh phúc, tài lộc. Có rất nhiều loại bàn thờ được thiết kế với kích thước, kiểu dáng, phong cách… khác nhau sao cho phù hợp với từng không gian thờ cúng. Trong bài viết lần này, chúng ta cùng tìm hiểu về bàn thờ tam cấp là gì và ý nghĩa bàn thờ tam cấp.
Lập bàn thờ gia tiên là một nét truyền thống văn hóa của mỗi gia đình Việt.Việc bài trí bàn thờ thật chu đáo và cẩn trọng thể hiện tấm lòng biết ơn của gia đình đối với gia tiên, những đấng sinh thành dưỡng dục. Bàn thờ tam cấp là vật dụng thể hiện sự uy nghiêm và thiêng liêng nhất trong mỗi không gian thờ cúng.
Bàn thờ tam cấp là gì?
Theo nghĩa của các từ Hán Việt tam nghĩa là 3. Như vậy, chúng ta có thể hiểu bàn thờ tam cấp có nghĩa là loại bàn thờ ba cấp, bàn thờ ba bậc, bàn thờ ba tầng hay tam cấp bàn thờ. Bàn thờ tam cấp dùng để phân chia và thể hiện thứ tự tổ tiên trong một đại gia đình. Những mẫu bàn thờ tam cấp có kích thước lớn thông thường sẽ xuất hiện nhiều trong những ngôi nhà thờ họ, nhà thờ tổ, nhà từ đường bởi nó thể hiện được tầng lớp thứ bậc, vai vế trong một đại gia đình để con cháu dễ dàng phân biệt.
Bài viết liên quan: Top 9 món quà tặng khách hàng cuối năm vô cùng ý nghĩa và tinh tế
Cấu tạo của bàn thờ tam cấp
Cũng tương tự như các mẫu thiết kế bàn thờ cúng kính thông thường
Chân bàn thờ: Bàn thờ được thiết kế 4 chân hoặc 6 chân đối với bàn thờ tam cấp kích thước lớn. Và đều được chạm khắc hoa văn hoặc để trơn tùy theo yêu cầu của gia chủ.
Phần yếm hay cổ: là phần tiếp nối phía trên chân bàn thờ, được chạm khắc các loại hoa văn như hình tứ linh, ngũ phúc, tứ quý… Ở một số mẫu bàn thờ sẽ được trang bị ngăn kéo hay giá cỗ ở phần yếm bàn thờ này. Giúp gia chủ có thể tận dụng để đặt giấy cúng, nhang hương rất thuận tiện.
Phần mặt bàn: Là phần mặt phẳng để bày biện đồ thờ. Điểm khác biệt so với mẫu bàn thờ thông thường là bàn thờ tam cấp sở hữu ba tầng khác nhau với kích cỡ khác nhau. Trong đó, kích thước ba tầng nối liền nhau theo hướng nhỏ dần. Bậc thờ có vị trí ở dưới thường rộng hơn, đến bậc thứ hai rộng vừa và bậc thờ thứ ba trên cùng có kích cỡ nhỏ nhất.
Nguyên liệu nên sử dụng để làm bàn thờ tam cấp
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại bàn thờ tam cấp khác nhau. Tùy vào không gian và mục đích sử dụng của mỗi gia đình, có thể lựa chọn cho mình những mẫu mã và chất liệu bàn thờ phù hợp. Nguyên liệu chủ yếu để sản xuất bàn thờ là gỗ. Do yêu cầu về tính chất tôn kính thiêng liêng bàn thờ tam cấp cần được làm từ các loại gỗ tự nhiên, có chất lượng cao không bị mọt, cong vênh, không bị mục nát, tróc vụn.
Một số loại gỗ cao cấp thường được sử dụng để sản xuất bàn thờ là gỗ gụ, gỗ gõ, gỗ hương, gỗ sồi, gỗ lim, gỗ trắc, gỗ cây óc chó… Đối với từng loại gỗ làm bàn thờ có các mức giá khác nhau, nguyên liệu gỗ càng cao cấp thì giá trị của bàn thờ tam cấp càng được nâng cao. Ngoài ra, nên lưu ý khi lựa chọn sản phẩm, bàn thờ không được dùng gỗ cũ đã qua sử dụng để lập.
Chức năng của bàn thờ tam cấp
Gia đình sắp xếp di ảnh tổ tiên để thờ cúng theo thứ tự của các tầng. Trong bàn thờ tam cấp, tầng đầu tiên cao nhất được dùng để đặt ảnh hoặc bài vị người tổ tiên lớn nhất (ví dụ như cụ ông, cụ bà, cụ tổ dòng họ). Tiếp đến tầng thứ hai được sắp xếp di ảnh của ông bà, cô chú bác những người đã mất trong dòng họ. Đến tầng cuối cùng rộng nhất ở dưới, gia đình dùng để trưng bày những vật cần để cúng kính như hương hỏa, lư đồng, đỉnh thờ, bình hoa, các mâm trái cây, mâm cỗ cúng, khay rượu, khay trà…
Ngoài ra, bàn thờ tam cấp được nhiều gia đình sử dụng để thờ phụng các vị thần linh. Việc chia thứ tự trên bàn thờ ba tầng rất thuận tiện. Giúp gia đình sắp xếp đúng cách tránh phạm phải những điều tối kỵ bất kính với thần linh.
Ý nghĩa bàn thờ tam cấp
Không phải ngẫu nhiên mà bàn thờ tam cấp trở thành sự lựa chọn tuyệt vời của nhiều gia đình. Bởi các giá trị tốt đẹp mà bàn thờ ba tầng có thể đáp ứng cho việc thờ cúng tổ tiên. Người ta ngày càng ưa chuộng tam cấp sập thờ với mẫu mã độc đáo, đa dạng.
Thể hiện lối sống cao đẹp
Nhìn vào không gian thờ cúng chúng ta có thể biết được nét trang nghiêm gia giáo của gia đình ấy. Vì cung kính tổ tiên vừa là bổn phận, vừa là trách nhiệm của mỗi người con. Thông qua cách con cháu bày trí bàn thờ tam cấp, chăm sóc bàn thờ tổ tiên hằng ngày, chúng ta hoàn toàn có thể nhận định giá trị đạo hiếu, nếp sống tốt đẹp của mỗi gia đình
Cung kính bàn thờ thể hiện tấm lòng tôn kính với tổ tiên. Con cháu có thể gửi gắm những mong ước, thịnh cầu bình an tới tổ tiên, mong rằng ông bà tổ tiên trên trời có linh phù hộ độ trì cho con cháu được ấm no, hạnh phúc, may mắn, sức khỏe dồi dào.
Bàn thờ ba cấp tiết kiệm diện tích
Chính vì khả năng tối ưu không gian thờ cúng, sập thờ ba tầng được nhiều gia đình lựa chọn và ưa chuộng. Chúng ta có thể sử dụng trong bàn thờ ba cấp trong các căn nhà hiện đại có diện tích vừa hoặc nhỏ. Từ đó, không gian thờ cúng gần gũi với cuộc sống sinh hoạt của nhiều gia đình hơn. Bàn thờ tam cấp kết hợp cùng không gian phòng khách có thể nhắc nhở con cháu thường xuyên đốt đèn thắp hương cho ông bà, tổ tiên.
Trưng bày bàn thờ đại diện truyền thống dân tộc
Bàn thờ tam cấp được thiết kế theo xu hướng hiện đại thông minh, chủ yếu lấy phong cách gọn gàng, độc đáo làm điểm nhấn. Nhưng bàn thờ tam cấp không hề làm mai một các giá trị văn hóa thờ cúng dân tộc. Bàn thờ tam cấp vẫn giữ nguyên được nét đẹp truyền thống của người dân Việt Nam qua những chi tiết, nét tinh hoa được các nghệ nhân chú trọng gia công trên bàn thờ. Bàn thờ được làm từ các nguyên liệu gỗ quý, phối hợp với các màu sắc trầm ấm tạo ra những không gian cúng kính ấm áp sang trọng cho ngôi nhà của bạn.
Cách sắp xếp bàn thờ tam cấp
Bàn thờ tam cấp là một vật phẩm linh thiêng và tôn nghiêm nên điều không thể thiếu trong những nghi thức ấy chính là công đoạn lập bàn thờ và bày trí.
Vị trí đặt bàn thờ
Trên thực tế thì do kích thước của bàn thờ tam cấp thường khác nhau nên mẫu thờ này có thể sử dụng trong các không gian thờ cúng riêng. Tuy nhiên bàn thờ tam cấp nên đặt ở vị trí linh thiêng trong căn nhà để thờ phụng. Nếu gia đình sở hữu những căn nhà có diện tích lớn, nên giành hẳn một căn phòng riêng biệt để làm không gian cúng kính. Nếu gia đình đang ở tại các căn hộ chung cư vừa và nhỏ, bàn thờ ba tầng nên được bày trí ở nơi yên tĩnh. Không gian ít người qua lại để đảm bảo không làm mất đi sự thanh tịnh trang nghiêm của bàn thờ.
Hướng đặt bàn thờ
Khi sắp xếp vị trí bàn thờ, bạn cần coi kỹ các hướng phù hợp với tuổi, mạng của gia đình. Tránh đặt bàn thờ ba tầng theo các hướng không tốt, hướng ngũ quỷ, sẽ tạo ra những điều không may mắn cho căn nhà. Những nơi hút gió mạnh, ẩm ướt cũng là vị trí không nên bày trí bàn thờ tam cấp.
Bên cạnh đó, gia đình nên thiết kế không gian thờ có ánh sáng màu vàng. Màu sắc vàng thể hiện sự ấm áp, hấp thu tinh hoa đất trời, không nên dùng màu trắng hoặc các ánh đèn có màu trắng sẽ mang đến những điều không tốt lành.
Bạn tuyệt đối không nên để ở cạnh nhà tắm bởi theo quan niệm xưa thì nhà vệ sinh là nơi trút bỏ hết ô uế, nếu để ở đó sẽ không còn tôn nghiêm nữa. Đó là điều tối kỵ khi bày trí bàn thờ thờ phụng ông bà tổ tiên trong nhà.
Bố trí tam cấp sập thờ
Như đã đề cập ở phần trên, gia đình có thể dùng sập thờ tam cấp để sắp xếp thứ tự bài vị theo cấp bậc vai vế của tổ tiên dòng họ. Còn đối với các gia đình theo tín ngưỡng Phật giáo, bàn thờ ba tầng nên được chia làm ba bậc cúng kính như sau:
Bậc trên cùng: bậc cao nhất này sẽ dùng để đặt bát hương thờ Phật, cấp bậc tối cao nhất trong thờ cúng và tín ngưỡng của người Việt theo đạo Phật.
Bậc thứ hai: bậc này sẽ dùng để đặt bát hương thờ các vị Thần Linh, Ông bà chủ đất.
Bậc thứ ba: dùng để thờ bà Cô ông Mãnh và thờ gia tiên, dòng họ. Tầng thứ ba của sập thờ tam cấp có diện tích khá lớn, gia đình có thể bày trí thêm các vật dụng thờ cúng cần thiết trên tại đây.
Các gia đình ngày nay thường đưa ông công, hay thờ Phật vào thờ cùng trên bàn thờ gia tiên nên phải đặt ban thờ Phật, thờ ông công ở vị trí cao nhất. Trên bàn thờ phải đủ ngũ hành: Kim (đồ vật thờ kim loại như giá nến bằng đồng…), Mộc (bàn thờ gỗ), Thủy (chén nước, lọ cắm hoa), Hỏa (hương, nến khi thắp lên), Thổ (cát hoặc tro trong bát hương).
Những mẫu bàn thờ tam cấp đẹp
Dưới đây là một số mẫu bàn thờ ba cấp đẹp trên thị trường hiện nay:
Bàn thờ tam cấp hiện đại
Đây là mẫu bàn thờ tam cấp ngày nay thường dùng, rất được ưa chuộng vì kiểu dáng tiện lợi. Đa số các gia đình Việt hiện nay đều dùng kiểu dáng này.
Bàn thờ tam cấp hoa sen
Đây là mẫu bàn thờ tam cấp được sử dụng nhiều cho nhà thờ, hoặc phòng thờ diện tích lớn, mẫu bàn thờ tam cấp này được thiết kế với nhiều chạm khắc hoa sen với biểu tượng thanh khiết.
Bàn thờ tam cấp mai điểu
Mẫu bàn thờ tam cấp chạm khắc mai điểu thể hiện lên câu nói “Bách điểu triều phượng” hướng về cội nguồn.
Bàn thờ tam cấp tứ linh
Tìm hiểu thêm: Bí ẩn về làng đúc đồng Phước Kiều – Quảng Nam đã có lời giải đáp
Mẫu bàn thờ tứ linh Long Lân Quy Phụng. cũng rất được ưa chuộng thể hiện nên sự sung túc, và lòng thành kính của gia chủ.
Hi vọng qua bài viết của Đồ Đồng Lộc Nam, các gia chủ đã hiểu được ý nghĩa bàn thờ tam cấp, và mua sắm ngay cho gia đình mình để sử dụng nhé.
