Contents
Đông Bình Tây Quả là một thuật ngữ quen thuộc trong văn hóa dân gian Việt Nam, được sử dụng từ rất lâu đời để chỉ việc bày trí hoa quả trên bàn thờ trong các dịp lễ cúng bái. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ ý nghĩa và nguồn gốc của thuật ngữ này. Hãy cùng Đồ đồng Lộc Nam tìm hiểu về nguồn gốc, ý nghĩa và ứng dụng của câu nói này trong cuộc sống qua bài viết dưới đây nhé!
Đông Bình Tây Quả là gì?
“Đông Bình Tây Quả” là một câu nói diễn đạt cách sắp xếp hoa quả, bình hoa trên bàn thờ trong các dịp lễ cúng bái, được lưu truyền từ thời xa xưa cho đến ngày nay. Theo quan niệm của người xưa, mặt trời mọc ở hướng đông, tượng trưng cho dương khí. Mặt trời lặn ở hướng tây, tượng trưng cho âm khí. Trong tự nhiên, một cái cây cũng phải ra hoa trước rồi mới đơm trái. Do đó, khi bày trí bàn thờ, đặt bình hoa ở hướng Đông và bày hoa quả ở phía Tây được coi là phù hợp với quy luật tự nhiên, tượng trưng cho sự cân bằng và hài hòa của vũ trụ. Ngoài ra nó còn mang ý nghĩa ” Đông phù Tây trợ” tức là “đông che chở, tây trợ giúp”. Đây là một trong những tục lệ quan trọng trong việc thờ cúng tổ tiên, giúp cho việc bài trí trên bàn thờ trở nên phù hợp nhất. Với cách bài trí này, ông cha ta muốn con cháu các thế hệ sau ghi nhớ công ơn của ông bà tổ tiên, tôn vinh giá trị truyền thống và hiểu được các quy tắc thờ cúng đúng cách.
Nguồn gốc và ý nghĩa câu nói Đông Bình Tây Quả
Câu nói “Đông Bình Tây Quả” có ý nghĩa rất quan trọng trong văn hóa dân gian Việt Nam, đặc biệt là trong lễ cúng bái tổ tiên. Việc sắp xếp hoa quả và bình hoa trên bàn thờ theo hướng Đông và Tây, tượng trưng cho sự cân bằng và hài hòa của vũ trụ, giúp cho con cháu đời sau hiểu rõ hơn về các quy tắc thờ cúng đúng cách và biết cách ghi nhớ công ơn của tổ tiên.
Theo truyền thống, bàn thờ gia tiên được bày trí hướng ra cửa chính là hướng Nam. Phía tay trái là hướng Đông, phía tay phải là hướng Tây. Vì vậy, bình hoa được đặt bên tay trái (hướng Đông), tượng trưng cho mùa xuân đơm hoa, còn đĩa quả được đặt bên tay phải (hướng Tây), tượng trưng cho mùa Thu – thời điểm kết trái. Đây là một trong những truyền thống tâm linh quan trọng trong đời sống văn hóa của người Việt Nam.
Có một giải thích khác đó là từ xưa các Thân Vương và ông bà ta thường quay mặt về hướng nam khi xây dựng nhà. Đó là vì hướng nam thường có gió hòa và ít gặp gió càn bão chướng. Bên cạnh đó, khi bày trí bàn thờ, Bình Hoa phải để hướng đông để gió thổi nhẹ mang mùi hương lên bài vị. Trái cây thì phải đặt ở hướng tây để hơi ấm từ đèn làm cho quả ngọt và thơm hơn, và đặt thuận tay phải để ông bà dễ dàng sử dụng. Có lẽ vì những lý do này mà phong tục này được hình thành. Tuy nhiên, với việc xây nhà xoay tứ phía ngày nay, ta vẫn có thể áp dụng cách bày trí như trên để đảm bảo sự tôn trọng và đúng cách trong bày trí bàn thờ.
Cách giải thích khác cho Đông bình Tây quả là như sau: trong tâm linh dân gian Việt Nam, biển Đông đã trở thành một phần không thể thiếu và ăn sâu vào máu thịt của dân tộc Việt Nam. Khi ta quan sát trên bản đồ, phía Đông luôn nằm ở vị trí bên phải. Qua đó, khi trưng bày hoa quả thờ cúng, ông bà ta thường hay nói câu Đông Bình Tây Quả để làm nguyên lý.
Ngoài những giải thích trên, còn một số giải thích khác như: theo quy ước của việc định hướng xây nhà, dù nhà được xây theo hướng nào thì vẫn coi hướng Nam. Vì thế, khi bày trí bàn thờ, hướng Nam sẽ là phía trước mặt bàn thờ, hướng Bắc là phía sau lưng bàn thờ. Bên trái của bàn thờ được coi là hướng Đông, còn bên phải là hướng Tây.
Ứng dụng Đông Bình Tây Quả trong cuộc sống
Trong những dịp rằm và các ngày lễ tết, mỗi gia đình đều sắp xếp bàn thờ sao cho trang trọng và tôn kính với tổ tiên nhất. Để đảm bảo bày trí bàn thờ đúng nguyên tắc, người ta thường áp dụng câu nói “Đông Bình Tây Quả”.
- Vị trí đặt bình hoa trên bàn thờ thường được cắm hoa tươi vào đầu tháng hoặc những ngày rằm âm lịch, còn trong ngày thường có thể để trống.
- Mâm ngũ quả, một phần không thể thiếu trong các buổi cúng cô hồn hay các dịp tết, phải đầy đủ năm loại quả khác nhau. Theo quan niệm và ý nghĩa của tục lệ này, mâm ngũ quả được đặt ở hướng Tây, tức bên tay phải của các cụ để tiện cho việc dùng đến.
Bày trí bàn thờ gia đình theo quan niệm này không chỉ hợp phong thủy, thể hiện sự biết ơn của con cháu đối với tổ tiên mà còn mang lại may mắn và tài lộc cho cả gia đình.
Đông bình tây quả không chỉ có ý nghĩa trong việc bày trí bàn thờ gia tiên mà còn có ứng dụng trong cuộc sống hàng ngày. Việc tuân thủ quy tắc này giúp chúng ta hình thành thói quen sắp xếp và bài trí đồ vật theo một trật tự nhất định, giúp cho không gian sống trở nên hài hòa, cân đối và đẹp mắt. Ví dụ như việc đặt các vật dụng trang trí trên bàn làm việc, trong phòng khách hay phòng ngủ cũng thường tuân theo quy tắc này.
Xem thêm : Khai nhãn là gì? Bật mí cách khai nhãn chuẩn phong thủy
Quy tắc Đông bình, Tây quả có áp dụng được cho bàn thờ Ông Địa?
Theo quan niệm dân gian, việc bài trí đông bình tây quả là quy tắc chung cho hầu hết các bàn thờ, trong đó có bàn thờ ông thổ. Tuy nhiên, đối với bàn thờ ông thổ cũng có một số lưu ý:
- Bàn thờ ông Địa thường đơn giản, không cầu kỳ như bàn thờ tổ tiên. Do đó, không nhất thiết phải tuân thủ nghiêm ngặt quy tắc đông bình tây quả bàn thờ ông địa.
- Đồ cúng ông Địa thường là vật phẩm có nguồn gốc từ đất như gạo, khoai lang, sắn… chứ không phải trái cây hay bình hoa.
- Màu sắc lễ vật cúng ông thổ nên hài hòa với màu vàng – nâu của đất. Tránh màu sắc sặc sỡ.
- Không để đồ cúng ông thổ quá lâu trên bàn thờ, nên thay mới thường xuyên.
Bài viết trên đây là những thông tin mà Đồ đồng Lộc Nam muốn gửi đến cho bạn đọc về Đông Bình Tây Quả và những ứng dụng trong cuộc sống. Hy vọng những thông tin trên đây sẽ giúp ích cho bạn trong việc thực hiện các nghi thức cúng lễ để đảm bảo tính trang nghiêm và linh thiêng. Nếu bạn có nhu cầu đặt mua các sản phẩm đồ đồng, đồ thờ cúng, đồ phong thuỷ,… hãy nhanh chóng liên hệ cho Đồ đồng Lộc Nam để được chúng tôi tư vấn chi tiết hơn.
Nếu còn có thắc mắc nào khác, hãy để lại phản hồi dưới phần bình luận để Lộc Nam có thể tư vấn thêm cho bạn.
